HUYỆN AN PHÚ TỈNH AN GIANG

Trước năm 1975, theo phong cách phân giới của phương diện trân dân tộc bản địa Giải phóng khu vực miền nam Việt Nam, An Phú là một phần tử của thức giấc Long Châu Tiền; sau 1975 thì sáp nhập với thị trấn Tân Châu thành thị trấn Phú Châu. Đến năm 1992 thì lại bóc tách ra thành huyện An Phú như hiện tại nay.

Theo cách phân định hành chủ yếu của bao gồm quyền thành phố sài gòn trước năm 1975, quận An Phú thuộc tỉnh Châu Đốc.

Lịch sử

Vùng đất An Phú là trong những nơi xa nhất, điểm dừng chân sau cuối trên bước đường phái nam tiến mở mang khu vực của người việt về phương Nam.

Thời kỳ xa xưa

Có thể thời trước vùng đất An Phú ở trong lãnh thổ các nước Phù Nam, Thủy Chân Lạp, Đế Quốc Angkor, Chân Lạp... Tuy nhiên, khó tìm kiếm được tài liệu liên quan tới An Phú giai đoạn này.

Thời kỳ Phong kiến tự chủ (thế kỉ 10-20)

Dựa trên tài liệu của triều đình công ty Nguyễn hoàn toàn có thể xác định: An Phú là một trong những phần trong vùng đất Tầm Phong Long (Kompong Luong) mà lại vua Chân Lạp Nặc Tôn (Nak Ang Ton, Outey II) dâng mang lại chúa Nguyễn vào khoảng thời gian 1757.

Nhờ điều kiện thuận lợi về canh tác nntt và giao thông thủy nên người việt định cư tại phía trên khá sớm (cùng khoảng thời hạn với các vùng khác ví như Châu Đốc, Tân Châu).

Theo sách Gia Định thành thông chí, năm 1808 vua Gia Long đến lập thành Gia Định, thống quản lí 5 trấn: Phiên An, Biên Hoà, Định Tường, Vĩnh Thanh với Hà Tiên. Địa bàn tỉnh giấc An Giang xưa vị trí 2 thị xã Vĩnh An với Vĩnh Định, đa số thuộc trấn Vĩnh Thanh. Địa bàn An phú thuộc thị trấn Vĩnh An. Thị xã Vĩnh An tất cả 2 tổng là Vĩnh Trinh với Vĩnh Trung.

Năm 1832 Minh Mạng phân tách trấn Vĩnh Thanh thành An Giang với Vĩnh Long, trong các số đó An Giang bao gồm hai che là tuy Biên và Tân Thành, An Phú trực thuộc vào phần khu đất của của bao phủ Tuy Biên.

Căn cứ theo sách Nghiên cứu vãn địa bạ triều Nguyễn - thức giấc An Giang trong phòng sử học tập Nguyễn Đình Đầu:

Phủ mặc dù Biên tất cả 2 huyện là Đông Xuyên với Tây Xuyên.

Huyện Tây Xuyên gồm 3 tổng Châu Phú, Định Phước, Định Thành. Phần lớn các xã hiện thời của An Phú trực thuộc tổng Châu Phú (các thôn: Khánh An, Nhơn Hội, Vĩnh Bảo, Vĩnh Hội, Vĩnh Khánh, Vĩnh Phước, Vĩnh Thành, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Trường,...).

Huyện Đông Xuyên: một trong những xã còn lại của An Phú ngày này thuộc tổng An Lương thị trấn Đông Xuyên (các thôn: Vĩnh Hậu, Vĩnh Lộc,...)

Địa bàn An Phú thuộc nhị tổng Châu Phú với An Lương. Các xã tất cả từ "Vĩnh" trong tên thường gọi là phần nhiều xã chọn cái tên để ghi nhớ việc đào kênh Vĩnh Tế.

Trãi qua nhiều biến cụ về hành chính, một số trong những xã vẫn còn giữ nguyên đến ngày nay.

Năm 1841 triều đình bên Nguyễn quăng quật trấn Tây thành, các tướng là Lê Văn Đức,Trương Minh Giảng, Doãn Uẩn kéo quân về trấn thủ Châu Đốc, An Giang tất cả dẫn theo một rất nhiều người Côn man (tức người Chăm) rồi mang đến định cư dọc theo biên giới bờ sông Hậu trong những số ấy có những xã ven biên thuỳ của thị xã An Phú ngày nay.

Thời kỳ tân tiến (từ khi Pháp đô hộ)

Năm 1867, sau thời điểm chiếm trọn 6 tỉnh phái mạnh Kỳ, Pháp lập ra 4 khu vực: sài Gòn, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Bassac (Hậu Giang). Trong khu vực Bassac có hạt Châu Đốc. Hạt Châu Đốc có 10 tổng. Địa bàn An Phú thuộc nhì tổng Châu Phú cùng An Lương.

Năm 1870 với 1873, Pháp cắt một trong những làng ven biên giới thuộc tổng An Lương với Châu Phú giao cho Cam-Bốt thống trị (Bắc Nam, Lý Nhơn,...).

Ngày 03 tháng 11 năm 1904, Hội đồng nằm trong địa phái nam Kỳ quyết định thành lập và hoạt động một tổng mới tên An Phú nằm trong tỉnh Châu Đốc.

Tổng An Phú ra đời từ 15 làng bóc tách ra từ nhị tổng Châu Phú cùng An Lương, diện tích s toàn tổng là 17.071 héc-ta. Những làng gồm: (từ tổng Châu Phú) Khánh An, Khánh Bình, Sabâu, Kacôi, Nhơn Hội, Vĩnh Khánh, Khánh Hội và Kacôki; (từ tổng An Lương) Đồng Đức, Phú Hữu, Vĩnh Lộc, Vĩnh Hậu, Vĩnh Phong, Châu Giang cùng Phũm-xoài.

Tên call An Phú được dùng để gọi cho đơn vị chức năng hành thiết yếu cấp tổng, quận, huyện chắc rằng xuất vạc từ tiến trình này.

Theo tình hình địa chủ yếu năm 1917, tỉnh Châu Đốc, gồm những quận Châu Thành, Tân Châu, Tri Ôn (Tri Tôn?), Tịnh Biên. Quận Châu Thành bao gồm 3 tổng An Lương, An Phú, Châu Phú.

Năm 1942, Pháp giao buôn bản Bình Di cho Cam Bốt, thay đổi lại Cam Bốt giao làng Khánh Hòa đến xã Khánh An.

Dưới thời nước ta Cộng Hòa, năm 1957 quận An Phú được thành lập, là 1 trong 9 quận của tỉnh giấc An Giang mới hợp nhất.

Quận An Phú gồm 2 tổng, 13 buôn bản là: Nhơn Hội, Phú Hữ, Khánh An, Khánh Bình, Phước Hưng, Phú Hội, Phũm Soài, Vĩnh Hội Đông, Vĩnh Lộc ở trong tổng An Phú; Vĩnh Hậu, Vĩnh Phong, Đa Phước, Vĩnh Tường nằm trong tổng Châu Phú. Quận lỵ để ở xã Phước Hưng.

Xem thêm: Nhà Xe Thành Bưởi Đi Cần Thơ, Địa Chỉ, Số Điện Thoại Đặt Vé Xe Thành Bưởi

An Phú là một trong những trong năm quận của thức giấc Châu Đốc. Diện tích khoảng 240,4 km2, số lượng dân sinh khoảng 99.696 nghìn tín đồ (nguồn NĐDQG ấn hành 1971).

Sự hiện hữu của quân team Mỹ

An Phú nằm ở trong phần án ngữ đầu nguồn sông Hậu, biên giớ nước ta và Campuchia. Vào giai đoạn trong những năm 1960, lúc lực lượng quân cách mạng mở rộng chuyển động qua lại bên trên biên giới, quân đội việt nam cộng hòa (VNCH) được tăng tốc ở khu vực này.

An Phú gồm có 2 địa thế căn cứ cách mạng là B1 - Đồng Đức (nay thuộc xóm Phú Hữu), B3 - Vạt Lài (nay thuộc xã Khánh Bình); địa thế căn cứ B2 có thể là Giồng Trà Dên thuộc thôn Tân Thạnh, Tân Châu hoặc khu vực Cả sản phẩm thuộc Campuchia.

Dọc đường biên giới, VNCH bố trí nhiều trại Lực lượng đặc biệt quan trọng - Trại biệt kích vị các chỉ đạo người Việt và lính Mũ nồi xanh (Green Barets - Special Forces) Mỹ chỉ huy.Trại biệt kích biên chống Dân phái nam (Camp Dan Nam, Camp An Phu) đóng góp tại quận An Phú tỉnh giấc Châu Đốc (nay là huyện nhóm An Phú) bởi đại úy Daniel Marvin chỉ huy, vận động cùng 7 lính Mỹ khác và các quân nhân fan Việt.

Daniel Marvin tham chiến tại An Phú trong tầm 8 mon (cuối 1965- giữa 1966) cùng binh lính tín đồ Việt, đa số theo đạo Hòa Hảo, để thành lập "Lực lượng dân chống Hòa Hảo không bao gồm quy" (CIDG, dân vệ, lực lượng dân sự chiến đấu) hỗ trợ cho vấn đề chống lại lực lượng giải pháp mạng.

Trong 1 lần Daniel Marvin ko chấp hành lệnh của CIA, đi giết hại quốc trưởng Campuchia là thái tử Sihanouk, CIA khó chịu và mong mỏi bịt mai mối vụ việc nên đã ra lệnh cho bốn lệnh vùng 4 chiến thuật là trung tướng mạo Đặng Văn quang đãng thủ tiêu toàn thể quân nhân sống trại quân nhân An Phú (tức trại Dân Nam sau thời điểm đổi tên). Nhưng mà tướng quang quẻ vốn gồm quen biết với các chỉ đạo VHCH ở An Phú bắt buộc cũng ko chấp hành lệnh của CIA ngoài ra ủng hộ cho Marvin.

Trong cuốn sách Expendable Elite – One Soldier’s Journey Into Covert Warfare (tạm dịch: "Biệt đội tinh nhuệ: hành trình trong cuộc chiến bí mật" ) do chủ yếu trung tá Daniel Marvin (chức danh sau khi giải ngũ) viết, xuất bạn dạng năm 2003, ông đã bật mí nhiều thông tin về hoạt động của mình sống An Phú cùng vạch nai lưng tội ác của CIA.

Sau khi thua với chương trình huấn luyện Biệt kích, Dân vệ CIDG,... Cơ quan ban ngành Mỹ liên tiếp triển khai thêm lực lượng ráng vấn Mỹ để xây dựng các trung tâm quân sự chiến lược chống lại quân Giải phóng.Sau khi lực lượng bộ đội Mũ nồi xanh của Marvin bị giải tán, một lực lượng cụ vấn Mỹ khác được chuyển cho An Phú để cầm thế.

Ông Ronald C. Wood là một thanh niên đi nghĩa vụ quân sự, được sắp xếp công tác tại An Phú với địa điểm nhân viên thông tin điện đàm.Năm 2011, ông đã xuất phiên bản cuốn hồi ký kết Vietnam: Remembrances of a Native American Soldier (tạm dịch: nước ta qua hồi ức của một fan lính Mỹ bạn dạng địa). Ông Wood là một trong những người Mỹ phiên bản địa (Indians - Anh-điêng).

Ông có mặt tại An Phú ngay sau thời điểm đội của ông Marvin rời ra khỏi trại An Phú, từ cuối năm 1966 đến đầu năm 1968.

Chiến tranh biên thuỳ Tây Nam

Tháng 12-1975, sau khi giang sơn thống nhất, quận An Phú sáp nhập cùng với quận Tân Châu thành lập và hoạt động huyện Phú Châu thuộc tỉnh An Giang.

Điểm thừa nhận lịch sử là sự việc kiện xâm lấn của quân khử chủng Pol Pot vào trong thời gian 1977-1978, vì chưng lực lượng dân quân cực kỳ ít, chưa kịp xây hình thành gần như toàn bộ nhân dân trên An Phú đã nên bỏ hết thành tích để di tán (tản cư) vào các địa phương làm việc sâu vào lãnh thổ nước ta (chủ yếu đuối là đến những huyện Phú Tân, Chợ Mới...) bắt buộc thiệt hại về người không xứng đáng kể. Khi tràn lên đây, tuy vậy thời gian chỉ chiếm đóng ngắn tuy vậy quân Khmer Đỏ đã tàn phá gần như toàn bộ nhà cửa, công trình...

Giai đoạn quân tình nguyện vn chưa kịp vượt mặt Khmer Đỏ thì những xã ngay sát biên giới thường xuyên bị pháo kích khiến hư hỏng các công trình.

Giai đoạn hòa bình

Năm 2005 ra đời thêm thị trấn Long Bình trên một trong những phần diện tích ban sơ của các xả Khánh Bình cùng Khánh An.

Dân cư

Tại An Phú, người Kinh chỉ chiếm đa số, trong khi còn có xã hội người Chăm, người Hoa.

Điểm đáng để ý là ko như đa số các địa phương giáp biên cương khác của tỉnh An Giang, trên An Phú không có người Khmer định cư mà chỉ có một trong những ít sang buôn bán nhỏ.

Kinh tế

Dân cư nghỉ ngơi An Phú chủ yếu là nông dân, hầu như diện tích số đông trồng lúa (vùng này là giữa những nơi bao gồm đất phù sa tốt của tỉnh) ngoài ra còn nuôi trồng thủy sản nước ngọt. Hàng năm, cả thị trấn này phần đông chịu tác động của mùa nước nổi, khoảng từ thời điểm tháng 6 đến tận mon 12, ngập lụt ruộng đồng là chuyện hay niên tại đây từ xa xưa phải tuy co tác động nhưng người dân ở đây đã quen thuộc.

Huyện An phú là địa phương có đường biên giới giới cùng với Campuchia khá nhiều năm và thông thường có sự chuyển động của fan dân nhị bên.Ở phía bên kia biên giới, đối diện thị trấn Long Bình là chợ của ấp Chrey Thom ជ្រៃធំ (Cỏ Thum, Cỏ Thơm, Chạy Thum) thuộc huyện Koh Thom កោះធំ, thức giấc Kandal កណ្ដាល, có sòng bạc và giao thương mua bán tấp nập. Khi cầu Long Bình - Chrey Thom ngừng sẽ giúp gia tăng trao đổi dịch vụ thương mại giữa nhị nước.

Tính theo đường bộ thì từ bỏ An Phú đi hà nội Phnom Pênh của Campuchia là đường sớm nhất từ việt nam đi sang cần tạo điều kiện giỏi cho giao thương mua bán trong vùng.

Giáo dục

Toàn bộ các xã, thị trấn đều sở hữu trường học tập từ cấp cho mẫu giáo đến trung học tập cơ sở, huyện gồm 4 ngôi trường trung học đa dạng là: thpt An Phú, trung học phổ thông Quốc Thái, trung học phổ thông An Phú 2 (trước đó là trường chào bán công), thpt Vĩnh Lộc. Ngoài ra còn có 1 trung tâm giáo dục thường xuyên.

Văn hóa cùng tôn giáo

Do điều kiện địa lý, phần nhiều nhà cửa ngõ xây theo lối nhà sàn nhỏ gọn. Cuộc sống thường ngày sinh hoạt nối sát với nông nghiệp. Di tích lịch sử vẻ vang không nhiều, hầu hết là những chùa, đình làng. Số đông người dân theo đạo Hòa Hảo, số khác theo đạo Cao Đài, đạo Phật, đạo Bửu đánh Kỳ Hương... Lễ hội truyền thống ko nhiều.

Cộng đồng tín đồ Chăm tại An Phú thuộc vào xã hội người chuyên miền Tây cùng có dân số đông nhất tỉnh An Giang, mong tính đến trong năm 2007 là khoảng tầm 6.000 fan trong tổng số khoảng 12.000 fan toàn tỉnh.

Họ đó là con cháu của các nhóm người Chăm cơ mà ngày trước các tướng quân nhà Nguyễn là Lê Văn Đức, Doãn Uẩn, Trương Minh Giảng dẫn về từ bỏ Chân Lạp, sau khoản thời gian nhà Nguyễn đến quân rút khỏi Trấn Tây Thành (Nam Vang), rồi cho định cư dọc theo bờ sông Hậu nhằm mục tiêu làm nhóm tiền trạm đảm bảo an toàn biên giới cùng với Chân Lạp<8>. Chúng ta sống triệu tập thành từng xóm bé dại ở những xã đầu nguồn gần kề giới Campuchia cùng hạ nguồn gần kề Châu Đốc.

Toàn bộ bạn dân phần nhiều theo đạo Hồi, có những thánh con đường Hồi giáo khá to tại những xã tất cả đông tín đồ Chăm sinh sống. Cuộc sống sinh hoạt sở hữu nét riêng, gồm các lễ hội mang bản sắc dân tộc bản địa rõ rệt. Ngành nghề chủ yếu là nông nghiệp, sản xuất bằng tay thủ công (nổi tiếng với nghề dệt khăn làm hàng lưu niệm), đánh bắt cá thủy sản (người Chăm tại chỗ này rất xuất sắc nghề chài lưới, fan Chăm không nạp năng lượng thịt lợn), một vài khác đi mua sắm khắp những nơi ở miền Tây và tp.hcm (người Chăm gồm tập tiệm này từ rất lâu).

Trong giai đoạn khó khăn về knh tế cuối thập niên 1980, một số lượng dân cư Chăm đã đi được sang những nước không giống (đặc biệt là Malaysia do gồm văn háo tương đồng). Fan Chăm sinh hoạt đây cũng có thể có người từng lịch sự hành lễ trên thánh địa Mecca ngơi nghỉ Ả rập Xê-út. Có ý kiến nhận xét rằng phần nhiều xóm Chăm tại đây không khác mấy với các xóm của bạn Mã Lai làm việc Malaysia.

Là bé cháu của những thương nhân từng sắm sửa trên tuyến đường Nam Vang - Châu Đốc, và một trong những nơi cư đến. Họ sống đa số tại những chợ, sau nhiều năm định cư đã gần như là hòa trộn vào xã hội người Kinh.

Hàng năm thị trấn An Phú thường tổ chức ngày hội văn hóa truyền thống vào ngày 2 tháng 9 cùng với thuyền hoa diễu hành bên trên sông. Vào cơ hội này, phía trước đơn vị dân thường treo một cây đèn lồng dọc theo hai bên đường kéo dãn dài từ mong Cồn Tiên gần kề thị xã Châu Đốc cho tận thị trấn biên giới Long Bình.

Người nổi tiếng

Tham khảo